اسکن کبد به روش پزشکی هسته ای

اسکن کبد و طحال ( Liver Scan ) چیست؟

ارگان کبد یکی از بزرگ ترین و مهم ترین ارگان های بدن می باشد. کبد به تولید پروتئین و کلسترول بدن کمک کرده و به این ترتیب به گوارش و هضم غذا کمک می کند. کبد وظیفه تبدیل غذا به انرژی را دارد و با همراهی طحال به عنوان یک فیلتر عمل کرده و مواد مضر را از بدن خارج می سازد. ولی در صورتی که به کبد آسیب برسد این مورد می تواند عملکرد کبد را تحت الشعاع قرار دهد. در این صورت برای بیمار اسکن کبد و طحال انجام می گیرد. این اسکن اطلاعات مفیدی را در اختیار پزشک قرار می دهد.

اسکن کبد از با کمک گرفتن از مواد رادیواکتیو به گرفتن تصاویری از کبد می پردازد. اسکن کبد و طحال دردی ندارد. این روش در اغلب موارد با نام اسکن کبد و طحال شناخته می شود زیرا طحال در نزدیکی کبد قرار دارد و در بیشتر موارد نیاز به بررسی آن می باشد.

مراحل انجام اسکن کبد چگونه است؟

در انجام اسکن کبد از یک لوله باریک iv کمک گرفته می شود و رادیولوژیست مقدار کمی مواد رادیواکتیو را وارد جریان خون می کند. این ماده در کبد و طحال جمع آوری می گردد. دستگاه خاصی به نام دستگاه گاما کمرا محل مواد رادیواکتیو را بررسی می کند. این وسیله به جمع آوری اطلاعاتی جزئی و تصاویر سه بعدی می پردازد و چگونگی کارکرد کبد و طحال را مشخص می کند.

دستگاه گاماکمرا ، مناطقی که مواد رادیواکتیو اجتماع کمی دارد را به صورت مناطق تیره رنگ نشان میدهد. مناطقی که مواد رادیواکتیو به اندازه کافی اجتماع یافته است به صورت مناطق روشن یا هات شناسایی می شود. به این ترتیب می توان هر گونه تومور ، هماتوم ، کیست و یا آبسه ای را تشخیص داد.

همچنین با کمک تصاویر به دست آمده می توان اندازه و سایز کبد و طحال را بررسی کرد.

با اسکن کبد چه تشخیصهایی را میتوان انجام داد؟

اسکن کبد می تواند به تشخیص موارد و بیماری های زیر کمک کند:
بررسی سرطان کبد، هپاتیت و سیروز کبدی
بررسی هرگونه تومور، آبسه و کیست در کبد و طحال
بررسی پیشرفت بیماری کبدی
بررسی چگونگی روند بهبود کبد
بررسی آسیب های وارده بر کبد و طحال در اثر تصادفات و آسیب
اسکن برای بررسی هرگونه درد غیر طبیعی

آمادگی برای اسکن کبد

مانند دیگر انواع اسکن که از ارگان های بدن انجام می گیرد، اسکن کبد و طحال هم نیاز به آمادگی های خاصی دارد. در زیر به برخی از این آمادگی ها اشاره می کنیم:

1- انجام این اسکن در خانمهای باردار با نظر پزشک معالج یا پزشک بخش صورت میگیرد، لذا علی رغم این موضوع بهتر است بیماران خانم در صورت باردار بودن مسئول پذیرش را در جریان بگذارند.

2- در صورتی که به هرگونه داروی شیمیایی یا لاتس یا رنگ یا ید حساسیت دارید، پزشک را در جریان قرار دهید.

3- هنگام مراجعه یا در روز اسکن بیمار بایستی تمامی مدارک پزشکی مرتبط قبلی (در صورت موجود بودن) شامل تصاویر سی تی اسکن، ام آر آی، گزارشهای بررسی مربوط به خود و خلاصه پرونده (در صورت بستری بودن) را به همراه خود داشته باشد.

4- وجود یک نفر همراه برای بیماران مسن، کودکان، افراد معلول و کم توان ذهنی و بیماران بدحال الزامی میباشد، لذا از آوردن همراه بیش از یک نفر در روز اسکن خودداری نمایید. از به همراه داشتن کودکان و بانوان باردار اکیدا خودداری گردد.

5- جواهرات خود را در بیاورید.

6- بهتر است بیمار در روز اسکن لباس راحت بپوشد، تا بتواند آنرا به راحتی از تن خارج کند.

7- لازم نیست بیمار در روز اسکن ناشتا باشد.

8- ممکن است اسکن 30 دقیقه طول بکشد، لذا بیمار برای خوابیدن به پشت برای مدت 30 دقیقه آمادگی داشته باشید.

9- زمانی که اسکن کبد انجام شد به مقدار کافی مایعات مصرف کنید و سپس به دست شویی بروید و مثانه خود را تخلیه کنید. به این ترتیب تمام مواد رادیواکتیو باقی مانده از بدن خارج می شود. بعد از اسکن کبد فرد می تواند به انجام فعالیت های روزمره خود بازگردد. در برخی موارد خاص بنا به توصیه پزشک شاید نیاز به استراحت باشد. اگر متوجه تورم و قرمزی در اطراف ناحیه تزریق مواد رادیواکتیو شدید، حتماً پزشک را در جریان قرار دهید.

• زمان تقریبی جهت انجام اسکن اسکن کبد

زمان تقریبی اسکن کبد حدود 30 دقیقه در حالت نرمال زمان اسکن طول خواهد کشید، که با توجه به احتساب کلیه زمانها مانند جذب رادیودارو در بدن بیمار و غیره، حضور بیمار در مرکز برای اسکن استخوان بین2-4 ساعت طول خواهد کشید. لذا بیمار و همراهش باید برای اسکن استخوان این آمادگی را از قبل در نظر بگیرند.

• زمان تقریبی جهت تحویل جواب اسکن:

زمان تقریبی جهت تحویل جواب اسکن به مرکز و اتمام کلیه مراحل اسکن بستگی دارد، در مورد اسکن استخوان جواب بین 1-3 روز پس از اتمام اسکن آماده خواهد شد که این زمان در بعضی از مراکز در همان روز اسکن نیز قابل ارائه میباشد.