سی تی اسکن سر

سی تی اسکن سر چیست؟

سی تی اسکن یا همان توموگرافی کامپیوتری (CT) یک روش تصویربرداری بسیار پرکاربرد است. در این میان سی تی اسکن سر از اشعه ایکس برای تصویربرداری و در نتیجه ارزیابی آسیب های وارده به سر (ناشی از تصادف یا ضربه)، سردردهای شدید، سرگیجه و سایر علائم آنوریسم، خونریزی، سکته مغزی و تومورهای مغزی استفاده می کند. همچنین سی تی اسکن سر به پزشک کمک می کند تا صورت، سینوس ها و جمجمه افراد را ارزیابی کند یا روند پاسخ به درمان پرتودرمانی را در سرطان مغز ارزیابی و برنامه ریزی کند. در موارد اضطراری، CT اسکن سر می‌تواند آسیب‌های داخلی و خونریزی مغزی را به سریع ترین شکل ممکن، برای نجات جان افراد، نشان دهد.

روشهای سی تی اسکن سر

سی تی سر یا سی تی اسکن مغز را می توان با کنتراست یا بدون آن انجام داد، اما اغلب نیازی به آن نیست. به طور تشخیص اینکه سی تی اسکن سر با تزریق یا بدون تزریق باشد بر اساس صلاحدید پزشک است.

سی تی اسکن سر بدون تزریق

به طور کلی سی تی اسکن سر بدون تزریق همان سی تی اسکن سر بدون تزریق است و نیازی به آمادگی و یا پرهیز غذایی قبل از سکن ندارد.

سی تی اسکن سر با تزریق

اما در مورد سی تی اسکن سر با تزریق باید بدانید که یک سری پرهیز ها و تجویز های غذایی قبل و بعد اسکن وجود دارد که عبارتند از:

– تا شب قبل از اسکن جز مایعات شفاف مانند آب چیز دیگری نباید بخورید.

– دو ماده دارویی به نام BUN و کراتینین باید ظرف 72 ساعت پس از اسکن مصرف شود.

– چهار ساعت قبل از سی تی اسکن با تزریق دیگر چیزی نباید بخورید یا بنوشید.

نحوه انجام سی تی اسکن سر:

چگونه برای سی تی اسکن سر آماده شویم؟

برای انجام سی تی اسکن سر حتما لباس راحت و گشاد بپوشید. ممکن است لازم باشد برای این روش لباس خاصی را به تن کنید.
اشیاء فلزی، از جمله جواهرات، عینک، دندان مصنوعی و سنجاق سر ممکن است بر روی تصاویر سی تی اثر بگذارند. پس این اشیا را با خود به مرکز تصویربرداری نیاورید.
در صورت استفاده از مواد حاجب، پزشک ممکن است به شما دستور دهد تا چند ساعت قبل از سی تی اسکن با تزریق چیزی نخورید یا ننوشید. در مورد تمام داروهایی که مصرف می کنید و اگر آلرژی دارید به پزشک خود حتما اطلاع دهید. اگر آلرژی شناخته شده ای به مواد حاجب دارید، پزشک ممکن است داروهایی (معمولاً یک استروئید) برای کاهش خطر واکنش آلرژیک تجویز کند.

همچنین در مورد هر گونه بیماری اخیر یا سایر شرایط پزشکی و اینکه آیا سابقه بیماری قلبی، آسم، دیابت، بیماری کلیوی یا مشکلات تیروئیدی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید. هر یک از این شرایط ممکن است خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.

رادیولوژیست همچنین باید بداند که آیا مبتلا به آسم، مولتیپل میلوما یا هر گونه اختلال در قلب، کلیه یا غده تیروئید هستید یا دیابت دارید – به خصوص اگر متفورمین مصرف می کنید.

در صورت وجود احتمال بارداری، خانم ها باید همیشه به پزشک و تکنسین مرکز سی تی اسکن اطلاع دهند.

سی تی اسکن سر چگونه خواهد بود؟

در ابتدا تکنسین مرکز کار را با قرار دادن شما روی تخت دستگاه سی تی اسکن، معمولاً به صورت صاف و به پشت می خواباند. ممکن است تکنسین ها از تسمه و بالش برای کمک به شما در حفظ وضعیت صحیح و ثابت ماندن در طول اسکن استفاده کنند.

بسیاری از دستگاه های سی تی اسکن به اندازه کافی سریع هستند تا کودکان را بدون آرامبخش اسکن کنند. در موارد خاص، کودکانی که نمی توانند ثابت بمانند ممکن است نیاز به آرام بخش داشته باشند. حرکت ممکن است باعث تار شدن تصاویر شود و کیفیت تصویر را کاهش دهد.

بسته به نوع اسکن، ممکن است از مواد کنتراست استفاده شود. در این صورت، یا بصورت قرص و یا از طریق تزریق،ماده حاجب به بدن تزریق می شود.

سپس، تخت دستگاه شروع به حرکت به داخل دستگاه سی تی اسکن میکند تا موقعیت شروع صحیح اسکن ها را مشخص کند. سپس، تخت به آرامی در دستگاه برای انجام سی تی اسکن حرکت می کند. بسته به نوع سی تی اسکن، دستگاه ممکن است چندین بار شما را به داخل و خارج حرکت دهد.

ممکن است تکنسین از شما بخواهد که در حین اسکن نفس خود را حبس کنید. هر گونه حرکتی، از جمله تنفس و حرکات بدن، می تواند منجر به ایجاد اعوجاج (آرتیفکت) روی تصاویر شود. این افت کیفیت تصویر می تواند شبیه تار بودنی باشد که در عکس های معمولی گرفته شده از یک جسم متحرک در موبایلتان دیده اید.

وقتی سی تی اسکن سر کامل شد، تکنسین از شما می‌خواهد منتظر بمانید تا تأیید کند که آیا تصاویر از کیفیت کافی برای گزارش توسط رادیولوژیست برخوردار هستند و یا خیر.

سی تی اسکن سر معمولاً حدود 10 دقیقه طول می کشد.

چرا سی تی اسکن سر انجام می شود؟

پزشکان معمولاً از سی تی سر برای تشخیص موارد زیر استفاده می کنند:

• خونریزی، آسیب مغزی و شکستگی جمجمه در بیماران مبتلا به آسیب سر.

• خونریزی ناشی از پارگی یا نشت آنوریسم در یک بیمار با سردرد شدید ناگهانی.

• لخته شدن خون یا خونریزی در مغز در بیمار مبتلا به علائم سکته مغزی.

• سکته مغزی، به خصوص با تکنیکی به نام سی تی پرفیوژن سر.

• تومورهای مغزی

• بزرگ شدن حفره های مغزی (بطن ها) در بیماران مبتلا به هیدروسفالی.

• بیماری ها یا ناهنجاری های جمجمه

پزشکان همچنین سی تی سر را برای موارد زیر زیر نیز انجام می دهند:

• ارزیابی میزان آسیب استخوان و بافت نرم در بیماران مبتلا به ترومای صورت، و برنامه ریزی جراحی سر.

• تشخیص بیماری های استخوان تمپورال در کنار جمجمه که ممکن است باعث مشکلات شنوایی شود.

• تعیین اینکه آیا التهاب یا تغییرات دیگر در سینوس های پارانازال وجود دارد یا خیر.

• برنامه پرتودرمانی برای سرطان مغز یا سایر بافت ها.

• یافتن و هدایت مسیر عبور سوزن مورد استفاده برای تهیه نمونه بافت (بیوپسی) از مغز.

• آنوریسم ها، ناهنجاری های شریانی وریدی و عروق خونی را از طریق تکنیکی به نام سی تی آنژیوگرافی ارزیابی می کند.

نتایج غیرعادی اسکن سر به چه معناست؟

خطرات سی تی اسکن سر

به طور کلی خطرات سی تی اسکن که شامل خطراتسی تی اسکن سر هم می شود عبارتند از:

o قرار گرفتن در معرض اشعه
o واکنش آلرژیک به رنگ کنتراست
o آسیب کلیه ناشی از رنگ کنتراست

سی تی اسکن از اشعه بیشتری نسبت به رادیولوژی معمولی استفاده می کند. انجام تعداد زیاد اسکن رادیولوژی یا سی تی اسکن در طول زمان ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. با این حال، خطر انجام یک سی تی اسکن در طول مدت زمان زیاد (مثلا 6 ماه یا بیشتر) بسیار ناچیز و جزئی است. پس خیلی نگران نباشید.

برخی از افراد به رنگ کنتراست حساسیت دارند. اگر تا به حال به رنگ کنتراست تزریقی واکنش آلرژیک داشته اید، قبل از مصرف یا تزریق ماده حاجب رنگی به پزشک خود حتما اطلاع دهید.

رایج ترین نوع کنتراست که به رگ تزریق می شود حاوی ید است. اگر به فردی که به ید حساسیت دارد این نوع کنتراست داده شود، حالت تهوع یا استفراغ، عطسه، خارش یا کهیر ممکن است رخ دهد. اگر برای شما هم همین حالت وجود دارد حتماً به پزشک و یا مسئولین مرکز سی تی اسکن یا بیمارستان اطلاع دهید تا به شما آنتی هیستامین (مانند بنادریل) یا استروئید به شما تجویز کند.

کلیه ها به دفع ید از بدن کمک زیادی می کنند. افراد مبتلا به بیماری کلیوی یا دیابت ممکن است نیاز به دریافت مایعات اضافی پس از اسکن داشته باشند تا به دفع ید از بدن کمک کند.

در موارد نادر، رنگ کنتراست یا ماده حاجب ممکن است باعث واکنش آلرژیک بسیار شدیدی به نام آنافیلاکسی شود. اگر در طول آزمایش دچار مشکل تنفسی شدید، فوراً به اپراتور دستگاه و مرکز اطلاع دهید. در داخل دستگاه های سی تی اسکن معمولا ی سیستم میکروفون و بلندگو به نام اینترکام تعبیه شده است تا شما بتوانید با اپراتورهای داخل اتاق کنترل ارتباط برقرار نمایید

ملاحظاتی که بایستی در مورد سی تی اسکن سر بدانیم

اگر احتمال بارداری وجود دارد به پزشک خود اطلاع دهید. در مورد هر گونه بیماری اخیر، شرایط پزشکی، داروهایی که مصرف می کنید و آلرژی های خود حتما با پزشک مرکز صحبت کنید. اگر سی تی اسکن سرشما نیاز به کنتراست داخل وریدی داشته باشد، ممکن است پزشک به شما بگوید که از چند ساعت قبل چیزی نخورید یا ننوشید.

اگر آلرژی شناخته شده ای به مواد حاجب دارید، پزشک ممکن است داروهایی را برای کاهش خطر واکنش آلرژیک تجویز کند. جواهرات خود را قبل از رفتن به مرکز سی تی اسکن در خانه بگذارید و لباس های گشاد و راحت بپوشید.

سوالات متداول در مورد سی تی اسکن سر

سی تی اسکن چه چیزی را در سر می تواند تشخیص دهد؟

سی تی اسکن سر می تواند: عروق خونی غیر طبیعی، آنوریسم، عفونت استخوان، ضربه مغزی، تورم مغز، تومورهای مغزی و یا سکته مغزی را تشخیص دهد.

چرا یک پزشک باید سی تی اسکن سر را تجویز کند؟

سی تی اسکن سر می تواند اطلاعات دقیق تری را در مورد بافت مغز و ساختارهای مغز نسبت به عکس رادیولوژی استاندارد سر ارائه دهد، بنابراین داده های بیشتری در رابطه با آسیب ها و/یا بیماری های مغز ارائه می دهد. در طول سی تی مغزی، پرتو اشعه ایکس به صورت دایره ای در اطراف بدن حرکت می کند و امکان مشاهده بسیاری از نماهای مختلف از مغز را فراهم می کند.

سی تی اسکن سر چقدر طول می کشد؟

سی تی اسکن سر معمولاً حدود 10 دقیقه طول می کشد.

آیا سی تی اسکن سر جدی است؟

سی تی اسکن یک روش بدون درد و غیر تهاجمی است و پزشکان عموما آن را بی خطر می دانند. با این حال، برخی از خطرات احتمالی را به همراه دارد.

از آنجایی که سی تی اسکن فرد را در معرض تشعشع قرار می دهد، خطر ابتلا به سرطان در اثر دوزهای بیش از حد پرتو وجود دارد. با این حال، خطرات آن برای انجام یک بار سی تی اسکن در 6 ماه خطر خاصی وجود ندارد. یک فرد می تواند از پزشک خود بپرسد که آیا باید در مورد دوز تابش حاصل از سی تی اسکن سر نگران باشد یا خیر.

ام آر آی یا سی تی اسکن برای مغز کدام بهتر است؟

هر دو ام آر آی و سی تی اسکن می توانند ساختارهای داخلی بدن را مشاهده کنند. با این حال، سی تی اسکن سریعتر است و می تواند تصاویری از بافت ها، اندام ها و ساختار اسکلتی ارائه دهد. اما می توان گفت که ام ار ای در نشان دادن جزییات بافت های درون مغز و سر قوی تر است.

معمولا برای تشخیص خونریزی ها یا شکستگی های داخل سر از سی تی اسکن سر استفاده می کنند اما در سایر موارد ام ار ای بهتر است. اما در کل می توان گفت که این پزشک متخصص است که می تواند تشخیص دهد برای شما ام ار یا بهتر است یا سی تی اسکن.

آیا سی تی می تواند تومورهای مغزی را تشخیص دهد؟

معمولاً برای کمک به تشخیص تومور مغزی سی تی اسکن مغز انجام می شود. سی تی اسکن سر می تواند به یافتن محل تومور و گسترش آن کمک کند. همچنین ممکن است یک سی تی اسکن تکمیلی مانند سی تی اسکن شکم (شکم) و قفسه سینه برای بررسی اینکه آیا در جای دیگری از بدنتان سرطان دارید یا خیر به شما تجویز شود.

آیا می توانم قبل از سی تی اسکن سر غذا بخورم؟

اگر سی تی اسکنسر با تزریق انجام می دهید تا 4 ساعت قبل اسکن اجازه خوردن و یا نوشیدن چیزی را ندارید. اگر سی تی اسکن سر بدون تزریق و یا معمولی دارید که پرهیز غذایی خاصی برای آن وجود ندارد.

سخن پایانی در مورد سی تی اسکن سر

در مجموع می توانیم بگوییم که سی تی اسکن سر یکی از رایج ترین اسکن های پزشکی است. اگر پزشک برای شما یا یکی از نزدیکان شما سی تی اسکن سر تجویز کرده است به هیچ عنوان نگران نباشید و یا استرس نداشته باشید.

توصیه ما این است تا برای آمادگی سی تی اسکن مغز این مقاله را با دقت مطالعه کنید و در صورت نیاز به مشاوره با کارشناسان اسکن طب مشورت کنید. اگر نیاز به دریافت نوبت سی تی اسکن سر دارید می توانید از اینجا بصورت کاملا رایگان از نزدیک ترین مرکز سی تی اسکن به خود نوبت رزرو کنید.

نمونه تصاویر از سی تی اسکن سر: