دکتر حمزه علي ترنگ فوق تخصص روماتولوژی آمل

دکتر حمزه علي ترنگ فوق تخصص روماتولوژی آمل: مطب دکتر حمزه علي ترنگ فوق تخصص روماتولوژی با امکانات تصویربرداری سنجش تراکم استخوان می باشد که واقع در آمل مازندران می باشد.

سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری استخوان چیست؟

سنجش تراکم استخوان یا دانسیتومتری استخوان نام روشی است که با استفاده از آن میتوان سفتی و سختی و درجه محکم بودن استخوان های بدن را تعیین کرد. برای سنجش تراکم استخوان راه های متفاوتی وجود دارد ولی رایج ترین روش آن استفاده از روش DEXA است. DEXA که مخفف عبارت Dual Energy X-ray Absorptiometry است روشی است که از اشعه ایکس برای سنجش تراکم استخوان استفاده میکند. در این روش از دو منبع، اشعه ایکس به سمت استخوانی که قصد سنجش تراکم آن را دارند فرستاده میشود. مقداری از اشعه توسط استخوان جذب شده و مقداری از آن از استخوان عبور کرده و از سمت دیگر بدن خارج میشود. مقدار هر کدام از این دو اشعه بعد از خروج از بدن توسط یک گیرنده اندازه گیری میشود. هرچه تراکم استخوانی بیشتر باشد ( به این معنی که خلل و فرج و فضاهای خای ریز داخل استخوان کمتر باشند) مقدار بیشتری از اشعه ایکس را جذب کرده و اجازه عبور اشعه کمتری را میدهد و مقدار اشعه کمتری به گیرنده میرسد. اشعه دریافتی به توسط گیرنده یا دتکتور Detector به یک کامپیوتر رفته و در آنجا مقیاس مقدار اشعه به مقیاس میزان تراکم استخوان تبدیل میشود. استفاده از دو منبع اشعه ایکس به منظور دقیقتر کردن اندازه گیری است.

 سنجش تراکم استخوان چه کاربردی دارد:

از این روش تصویربرداری بیشتر در کسانی استفاده میشود که در معرض خطر ابتلا به استئوپروز یا پوکی استخوان هستند. پوکی استخوان در ابتدا هیچ علامتی ندارد ولی میتواند موجب افزایش احتمال خطر شکستگی استخوان شود. پس در شرایط زیر توصیه میشود که از تست دانسیتومتری استخوان یا سنجش تراکم استخوان استفاده شود

بروز شکستگی بعد از یک ضربه خفیف
ایجاد قوز در کمر که معمولا به علت شکستگی های مکرر مهره ها ایجاد میشود
مصرف کورتون به مدت طولانی ( مصرف این دارو موجب پوکی استخوان میشود)
بروز یائسگی زودرس در سنین کمتر از 45 سال
آمنوره یا قطع پریود های قاعدگی قبل از یائسگی به مدت بیش از یکسال
وجود بیماری های همراه با پوکی استخوان مانند روماتیسم مفصلی و یا بیماری سلیاک
سابقه وجود شکستگی لگن در خانواده مادری
کم بودن شدید وزن بصورتی که BMI کمتر از 19 باشد

آیا پوكی استخوان را در كودكان هم می توان تعریف كرد؟

بله، به خصوص كودكانی كه كورتون مصرف می كنند. ولی مشكل اینجاست كه همه دستگاهها نمی توانند این بیماری را در كودكان تشخیص دهند. برای همین این تشخیص به پزشكانی واگذار می گردد كه با كودكان در معرض خطر مواجه هستند، مثل كودكان تالاسمی یا كودكان مبتلا به پركاری تیروئید یا كودكانی كه مادران مبتلا به پاراتیروئید دارند. تراکم سنجی استخوان جهت اندازهگیری محتویات معدنی استخوان استفاده میشود و این اندازهگیری کاهش توده استخوانی را بخوبی نشان میدهد. تراکم سنجی استخوان جهت تشخیص پوکی استخوان و تعیین ریسک شکستگی استخوان بسیار مفید است. اغلب روشهای اندازهگیری مواد معدنی استخوان bone mineral density (BMD) بسیار سریع و بدون درد میباشد.روشهای در دسترس BMD شامل DEXA و استفاده از x،CT-Scan ستون فقرات، مچ دست، بازو و یا ساق پا (Quantity CT or (QCT ، Osteo CT، و یا Ultrasoundمیباشند.
برای mass screening purposes (اهداف غربالگری عمومی) یک نوع روش رسپتومتری قابل حمل و پرتابل وجود دارد. در این روش از یک وسیلهDexa x-ray یا واحدquantitative ultrasound استفاده میشود. هر دو نوع این آزمایشات موبایل، مچ دست انگشتان یا پاشنه پا را مورد آزمایش قرار میدهد.روشهای موبایل دانسیتومتری دقت تکنیکهای ثابت و غیر موبایل را ندارند چون تنها یک استخوان را مورد آزمایش قرار میدهند.
استخوانی که مواد معدنی خود را از دست داده ضعیف میشود و احتمال شکستگی بالایی دارد وbone densitometry قبل از شکستگی و احساس ضعف در استخوان این کاهش را نشان میدهد. DEXA رایجترین روش دنسیتومتری است. این روش بیدرد بوده و احتیاج به هیچ تزریق، روش تهاجمی، مسکن یا رژیم خاص و مراقبتهای ویژه ندارد.
در طی این آزمون بیمار روی تخت دراز کشیده و سیستم قسمتهای مورد نظر بدن را اسکن میکند (به طور معمول مهرههای پایینی ستون فقرات و لگن) مدت زمان اسکن تنها چند دقیقه است. اشعه x مورد استفاده در DEXAکمتر ازChest x-ray است. دانسیته استخوانی هر بیمار با نمودار افراد سالم مقایسه میشود و نتیجه اعلام میشود. روش جدید اندازهگیری استئوپروز استفاده از اولتراسوند است. سیستم اولتراسوند اندازهگیری مواد معدنی استخوان، بسیار کوچکتر و ارزانتر ازDexa است و زمان انجام این کار حدود 1 دقیقه میباشد.

مزایای استفاده از اولتراسوند دنسیتومتری

هیچ اشعه یونسازی وجود ندارد
امکان تکرار تصاویر ناحیه مورد نظر
مشخص شدن میزان مواد معدنی ناحیه مورد نظر(Region of interest (ROI به همراه حدود هندسی آن
دقت 5/0%
کنترل اتوماتیک درجه حرارت برای معتبرترین اندازهگیری
کالیبراسیون دقیق و کنترل داخلی
سرعت بالای آزمون3ms
نمایش رنگی تصاویر برای ارزیابی بهتر دانسیته
قیمت کم نسبت به تجهیزاتDEXA
ذخیرهسازی تصاویر بیماران برای مدت طولانی به منظور پیگیری
دسترسی آسان به تصاویر برای اپراتور
ضبط تصاویر پاشنه
مقایسه بین چندین تصویر
مواردی که سبب افزایش خطر پوکی استخوان می شود

زنان زیر 65 سال و مردان سنین 50 تا 70 سال در معرض خطر پوکی استخوان هستند در صورتی که:

استخوان شکسته ناشی از فعالیت های عادی، مانند سقوط از ارتفاع ایستاده یا پایین تر ( شکستگی )
آرتریت روماتوئید مزمن، بیماری مزمن کلیوی، اختلالات خوردن
یائسگی زودرس ( یا از علل طبیعی و یا عمل جراحی )
تاریخچه درمان هورمونی سرطان پروستات و سرطان پستان
کاهش قابل توجهی از قد به علت شکستگی های فشرده سازی پشت
سیگار کشیدن
سابقه خانوادگی قوی از پوکی استخوان
داروهای کورتیکواستروئید ( پردنیزون، متیل پردنیزولون ) هر روز به مدت بیش از 3 ماه
مصرف هورمون تیروئید جایگزین
مصرف سه بار یا بیشتر الکل در روز برای اغلب روزها
در حال حاضر توصیه می شود هر 2 سال BMD انجام شود.
تراکم مواد معدنی استخوان (BMD ) نشان می دهد چه مقدار کلسیم و دیگر مواد معدنی در منطقه ای از استخوان وجود دارد.
این آزمون به پزشکان در تشخیص پوکی استخوان و پیش بینی خطر شکستگی استخوان کمک می کند.

چند نوع روش تست تراکم استخوان وجود دارد؟

دستگاه های مختلفی وجود دارد که برای سنجش تراکم استخوان استفاده می شود. دستگاه مرکزی، تراکم استخوان را در لگن، ستون فقرات و کل بدن اندازه می گیرد. دستگاه های محیطی، تراکم استخوان را در انگشت، مچ، زانو، ساق پا و پاشنه اندازه می گیرد. در ذیل به برخی تفاوت های انواع تست های تراکم استخوان اشاره می کنیم:
-DXA (انرژی جذب دوگانه اشعه ایکس) تراکم استخوان را در ستون فقرات، لگن یا کل بدن اندازه گیری می کند و معمولا در بیمارستان ها و مطب های پزشکی وجود دارد. دستگاه های مرکزی ، بزرگ هستند و میز مسطح و بازوی معلقی در بالای سرشان دارند.
-pDXA (انرژی جذب دوگانه اشعه ایکس محیطی) تراکم استخوان را در مچ دست یا پاشنه پا اندازه گیری می کند. pDXA ساختاری است جعبه مانند و قابل حمل با فضایی که برای قرار دادن پا یا ساعد برای تصویر برداری در نظر گرفته شده است. دستگاه های محیطی تراکم استخوانی را در مچ دست، انگشتان و یا پاشنه پا اندازه گیری می کنند واغلب در داروخانه ها در دسترس اند و یا در آمبولانس ها وجود دارند.
-SXA (تک انرژی جذب اشعه ایکس) تراکم استخوان را در مچ دست یا پاشنه پا اندازه گیری می کند.
-QUS (اولتراسوند کمّی) با استفاده از امواج صوتی تراکم استخوان را معمولا در پاشنه پا اندازه میگیرد.
-QCT (توموگرافی کامپیوتری کمّی) معمولا بیشتر برای سنجش تراکم استخوان در ستون فقرات مورد استفاده قرار می گیرد، اما می تواند در سایر قسمتهای بدن نیز بکار رود.
-pQCT (توموگرافی کامپیوتری کمی محیطی) برای سنجش تراکم استخوان در مچ دست بکار می رود.
-RA (جذب رادیوگرافی) از دست تصویر اشعه ایکس می گیرد.
با اطلاعاتی که از تست سنجش تراکم استخوان بدست آوردید، شما و تیم مراقبت پزشکی تان می توانید درمورد انتخاب بهترین اقدامات پیشگیرانه یا درمانی، تصمیم گیری کنید.

 اطلاعات تماس مطب دکتر حمزه علي ترنگ فوق تخصص روماتولوژی آمل مازندران

ادرس مطب دکتر حمزه علي ترنگ فوق تخصص روماتولوژی آمل مازندران:مازندران - آمل - بلوار امام خمینی - آفتاب 15/1 - ساختمان پزشکان نیکان - طبقه سوم - واحد پنج
شماره تماس مطب دکتر حمزه علي ترنگ فوق تخصص روماتولوژی آمل مازندران : 01144443524