سی تی اسکن مغز :
سی تی اسکن مغز یکی از پرکاربردترین اسکنهای سی تی است که در تشخیص بیمارهای مغزی بسیار مناسب دیده شده است. در توموگرافی کامپیوتری سر یا مغز (سی تی اسکن مغز) جهت ارزیابی آسیب‌دیدگی‌های مغز یا به اصطلاح ضربه های مغزی، سردردهای شدید، سرگیجه و علائم دیگر آنوریسم مغزی، خونریزی، سکته مغزی و تومورهای مغزی کمک می‌کند. همچنین این روش به پزشکان در ارزیابی صورت، سینوس‌ها و جمجمه یا پرتودرمانی برای سرطان مغز در موارد اورژانسی نیز کمک می‌کند. با این روش آسیب‌دیدگی‌ها و خونریزی‌های داخلی به سرعت مشخص شده و به زنده ماندن بیمار کمک می‌کند.
توموگرافی کامپیوتری ( سی تی یا سی تی اسکن ) طبق مقاله ای که در مورد آن در اسکن طب بررسی کردیم یک روش تصویربرداری غیرتهاجمی است که در آن از ترکیب اشعه ایکس و تکنولوژی‌های کامپیوتری برای گرفتن عکس‌های دو بعدی از بدن استفاده می‌شود. در تصاویری سی تی اسکن عکس‌هایی واضح از قسمتهای مختلف بدن مانند استخوان‌ها، عضلات، چربی و ارگان‌های داخلی گرفته می‌شود. که این تصاویر بسیار دقیق‌تر از عکس‌هایی که با اشعه ایکس گرفته میشوند هستند.
چرا از سی تی اسکن سر بجای رادیولوژی از سر یا جمجمه استفاده میکنیم؟
در عکس برداری معمولی به وسیله اشعه ایکس یا همان رادیولوژی رایج، یک دسته پرتو انرژی به ارگانی از بدن ( دست ، پا ، سر ، شانه و اندامهای دیگر ) که تحت مطالعه است تابانده می‌شود، و پس از عبور از آن عضو مورد مطالعه به یک صفحه که پشت آن عضو قرار دارد برخورد کرده که طی فعالیتهای مشخصی آن پرتوها در آن صفحه تبدیل به تصاویری از بدن شامل پوست، استخوان، عضلات و بافت‌های دیگر میشوند. با استفاده از رادیولوژی معمولی اطلاعات زیادی دریافت می‌شود اما جهت پی بردن به اطلاعات کامل تری از ارگان‌ها و قسمتهای داخلی بدن نمیتوان اطلاعات مناسبی با استفاده از رادیولوژی بدست آورد.
اما در توموگرافی کامپیوتری ( CT Scan )، پرتو اشعه ایکس به صورت دوار اطراف بدن بیمار حرکت می‌کند، به صورتی که پرتوها به صورت یک خط عمودی به بدن بیمار وارد شده که در نهایت با این کار نماهای مختلف از یک ارگان یا ساختار داخلی بدن گرفته می‌شود. اطلاعات به دست آمده با استفاده از دتکتور دستگاه سی تی اسکن گرفته و توسط کابل نوری یا روشهای قدیمی دیگر به یک کامپیوتر جهت پردازش ارسال می‌شود که در نهایت این اطلاعات به صورت دوبعدی در مانیتور نشان داده میشوند.
در انجام سی تی اسکن ممکن است با ماده‌ای بنام کنتراست که به صورت خوراکی یا وریدی وارد بدن شده اسکنها را انجام داد، دلیل استفاده از کنتراست در انجام سی تی اسکن این است تا ارگان‌ها یا بافت‌های تحت مطالعه واضح‌تر در عکس دیده شوند. برای استفاده از ماده کنتراست، شما باید مدتی قبل از انجام این فرایند از خوردن و آشامیدن پرهیز کنید. پزشک دستورالعمل‌های لازم را قبل از انجام فرایند به شما میدهد.
با توجه به توضیحات بالا سی تی اسکن مغز نسبت به عکس‌برداری از سر به وسیله اشعه ایکس یا همان رادیوگرافی جمجمه، اطلاعات مفصل‌تری در مورد بافت و ساختار مغز به دست میدهد بنابراین از طریق به کارگیری این روش، اطلاعات بیشتری در مورد آسیب‌دیدگی یا بیماریهای مغز به دست می‌آید. از دیگر مودالیته های تصویربرداری پزشکی که در تشخیص اختلالات یا بیماریهای مغز به کار گرفته میشوند میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- تصویربرداری از مغز به وسیله اشعه ایکس
- ام ار ای مغز
- اسکن مغز به وسیله اسپکت
- اسکن مغز با پت اسکن
- آنژیوگرافی از مغز
کاربرد سی تی اسکن مغز :
در صورتی که بیماری دچار آسیب‌دیدگی یا مشکلاتی در مغز یا سر خود شده باشد یا علائمی دارد که دلیل مشخصی برای آنها یافت نشده است متخصص مغز و اعصاب یا پزشک بیمار برای بیمار سی تی اسکن مغز و سر را در دستور قرار میدهد.
به طور کلی اگر بخواهیم بررسی کنیم سی تی اسکن مغز معمولاً برای تشخیص موارد زیر به کار برده می‌شود:
- غش کردن های نا مشخص
- سر دردهای طولانی مدت
- تشنج و غش کردن
- ضربه های مغزی در صورت تصادف یا هر مورد دیگر
- از دست دادن شنوایی
- از دست دادن بخشی یا کل بینایی
- ضعف عضلانی یا بیحسی در بخشی از بدن و احساس گزگز در گوش
- اختلالات تکلمی
- اختلالات در بلع
- خونریزی در اثر ضربه مغزی و شکستگی جمجمه
- خونریزی به دلیل پارگی یا نشت آنوریسم مغزی در بیمارانی که به
- سردردهای ناگهانی مبتلا شده‌اند به وجود آمده باشد.
- سکته مغزی
- تومورهای مغزی
- بزرگ شدن حفره‌های مغز (بطن‌ها) در بیمارانی که به هیدروسفالی مبتلا شده‌اند.
- بیماری‌ها یا ناهنجاری‌های سر و جمجمه
- ارزیابی تومورهای مغزی
- آسیب‌ها و خونریزی‌های داخلی مغزی
- ناهنجاری‌های ساختاری در مغز (به خصوص زمانی که سایر روشهای تشخیصی بی‌نتیجه بوده‌اند)
- اثر بخشی درمان‌های انجام شده بر تومورهای مغزی
- یافتن لخته‌هایی که باعث اختلالات حرکتی و … شده‌اند.
- عفونت‌های مغزی
- تغییر در عملکرد مغز
- راهنمایی برای انجام جراحی مغز یا بیوپسی بافت مغز
از دیگر موارد استفاده از سی تی اسکن مغز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ارزیابی میزان گستردگی آسیب‌دیدگی‌های استخوانی و آسیب‌دیدگی‌های بافت نرم در بیمارانی که به صورت آنها ضربه خورده و باید جراحی‌های ترمیمی انجام دهند.
- تشخیص بیماریهای استخوان تمپورال (گیجگاهی) در یک طرف سر که ممکن است باعث ایجاد اختلالات شنوایی شود.
- تعیین وجود التهابات یا تغییرات دیگر در سینوس‌های پارانازال
برنامه پرتودرمانی برای درمان سرطان مغز یا بافت‌های دیگر
مشخص کردن و هدایت مسیر سوزن‌هایی که برای نمونه‌برداری (بایوپسی) از مغز وارد آن میشوند. - ارزیابی آنوریسم مغزی یا ناهنجاری‌های شریانی به کمک روش سی تی آنژیوگرافی مغز
نحوه انجام سی تی اسکن مغز:
نحوه انجام سی تی اسکن از مغز همانند کلیه اسکنهای سی تی بوده و تصاویر مقطعی از مغز گرفته می‌شود. در سی تی اسکن مغز تصاویر مقطعی گرفته شده توسط دستگاه به صورت دو بعدی بوده که با در کنار هم قرار دادن تصاویر میتوان تصاویری سه بعدی ساخت. فرمت این تصاویر سه بعدی به صورت دایکام بوده که میتوان آنها را با نرم افزارهای خاصی که روی کیس های پروسس یا به اصطلاح ورک استیشن مشاهده نمود. تصاویر دایکام ( DICOM ) خروجی از دستگاه را همچنین با نرم افزار دایکام ویوور ( DICOM Viewer ) نیز مشاهده نمود.
تصاویر سی تی اسکن را میتوان روی فیلم رادیوگرافی نیز پرینت گرفته و به بیمار جهت ارائه به پزشک خود تحویل داد، این روش امروزه به دلیل کاهش هزینه ها و مشکلات زیست محیطی جایگاه خود را به سی دی یا دی وی دی و در برخی موارد فلش مموری داده است.
در سی تی اسکن مغز ، تکنسین یا اپراتور دستگاه از شما میخواهد تا روی تخت سی تی خوابیده که معمولا بایستی به پشت دراز بکشید. ممکن است از نوارها و بالش‌هایی استفاده شود تا بیمار در وضعیت صحیح قرار گیرید و در هنگام اسکن وضعیت بدن بیمار ثابت بماند. یکی از قابلیتهای دستگاه سی تی اسکن سرعت در انجام اسکن است بطوریکه برای اسکن کردن کودکان نیازی به بیهوش کردن یا آرام کردن آنها نیست لذا همین سرعت زیاد علی رغم قابلیت بسیار مهم میتواند عیب نیز محسوب شود، در سورتیکه بیمار حرکتی بسیار کم داشته باشد این حرکت باعث می‌شود که در عکس‌ها لک ایجاد شده و کیفیت عکس‌ها تنزل یابد.
اگر در آزمایش‌های تصویری از ماده حاجب استفاده شود، متناسب با نوع آزمایش تصویری ممکن است ماده بلعیده شده، از طریق تزریق وریدی وارد بدن شود یا به ندرت از طریق انما این ماده وارد بدن شود. سپس تخت دستگاه به سرعت حرکت کرده و اسکن از محلی که باید انجام شود شروع می‌شود. بعد از آن، تخت به آرامی حرکت کرده و سی تی اسکن اصلی انجام می‌شود. بسته به نوع سی تی اسکنی که باید انجام شود، دستگاه ممکن است چندین مرتبه حرکت کند. زمانی که فرایند سی تی اسکن به طور کامل انجام شد، از شما خواسته می‌شود کمی صبر کنید تا تکنسین کیفیت عکس‌ها را برای ارائه یک تفسیر دقیق بررسی کند. سی تی اسکن مغز معمولاً 10 دقیقه طول می‌کشد.
⦁ دریافت نوبت اسکن:
وبسایت تخصصی اسکن طب برای راحتی بیماران جهت اخذ نوبت اسکنهای پزشکی و تصویربرداری پزشکی پنلی راه اندازی نموده است تا بیماران به راحتی تاریخ اسکن و مرکز تصویربرداری پزشکی خود را انتخاب نماید. که از طریق لینک زیر میتوانید نوبت اسکن ، نوع اسکن ، شهر مورد نظر جهت اسکن و تاریخ و ساعت اسکن خود را انتخاب نمایید.
افزودن دیدگاه