انواع سونوگرافی
سونوگرافی امروزه یکی از پرکاربردترین روش های تصویربرداری پزشکی است و می توان به جرات گفت که رایج ترین نوع تصویربرداری پزشکی در دنیا مربوط به سونوگرافی است. اما سونوگرافی برای اندام های مختلف روش های مختلفی دارد. بنابراین در این مقاله قصد داریم تا شما را با انواع سونوگرافی که در مراکز تصویربرداری انجام می شود آشنا کنیم و به این سوال پاسخ دهیم که انواع کاربرد های تصویربرداری سونوگرافی و اسکن های مختلف سونوگرافی چیست؟
پس به سراغ اندام های مختلف می رویم و کاربرد سونوگرافی را در هریک از این اندام ها توضیح می دهیم. پس با اسکن طب همراه بمانید.
سونوگرافی شکم
سونوگرافی شکم روشی مفید برای بررسی اندام های داخلی از جمله کبد، کیسه صفرا، طحال، پانکراس، کلیه ها و مثانه است. این اسکن می تواند به تشخیص انواع شرایط و ارزیابی آسیب های ناشی از بیماری های مختلف کمک کند. از آنجایی که سونوگرافی به صورت زمان واقعی (real-time) از اندام ها تصویربرداری می کند، می تواند برای موارد زیر نیز استفاده شود:
روش‌هایی مانند بیوپسی سوزنی، که در آن از سوزن‌ها برای نمونه‌برداری از سلول‌های بافت اندام‌ها برای تست های آزمایشگاهی استفاده می‌شود.
اسونوگرافی شکم به پزشکان کمک می کند تا منشا بسیاری از دردهای شکمی، مانند وجود سنگ در کیسه صفرا یا کلیه را تعیین کند. همچنین به شناسایی علت بزرگ شدن اندام شکمی نیز کمک میکند.
سونوگرافی داپلر نوع خاصی از اسکن سونوگرافی است که رگ ها و شریان های خونی اصلی را بررسی می کند. تصاویر خروجی سونوگرافی داپلر می تواند به پزشک کمک کند تا پدیده های زیر را مشاهده کند:
• انسداد جریان خون، مانند لخته خون
• ایجاد پلاک در داخل رگ
• ناهنجاری های مادرزادی
سونوگرافی لگن
سونوگرافی لگن یکی از شناخته شده ترین انواع سونوگرافی است. این اسکن، یکی از آزمایشات تصویربرداری است که برای نظارت بر سلامت جنین در دوران بارداری استفاده می شود. این نوع سونوگرافی علاوه بر معاینه سلامت جنین، برای معاینه رحم، تخمدان ها، مثانه و غده پروستات نیز استفاده می شود.
سونوگرافی لگن اغلب برای تشخیص شرایط بیماری یا علل بروز این شرایط ایتفاده می شود که عبارتند از:
- درد لگن
- خونریزی غیر طبیعی
- مشکلات قاعدگی
- کیست های تخمدان
- فیبروئید رحم
- سرطان تخمدان و رحم
- سنگ کلیه و مثانه
سونوگرافی ترانس واژینال یا درون رحم
در سونوگرافی ترانس واژینال، بیمار خانم باید مثانه خود را به همان روشی تخلیه کند. او همچنین رو به بالا به پشت دراز می کشد. مبدل یا پروب اولتراسوند برای این آزمایش باید وارد رحم بیمار شود. این پروب معمولا قطر و اندازه کوچکتری نسبت به سایر پروب های سونوگرافی دارد. یک پوشش محافظ و ژل برای روانکاری روی پروب قبل از قرار دادن آن در واژن قرار می گیرد.
فقط دو تا سه اینچ اول مبدل در واژن قرار می گیرد. پزشک ممکن است در حین اسکن پروب را به اطراف حرکت دهد تا تصاویری از زوایای مختلف به دست آورد. شایع ترین دلیل سونوگرافی ترانس واژینال لگن، جستجوی علت درد لگن است.
سونوگرافی درون مقعدی یا ترانس رکتال
برای انجام سونوگرافی روی غده پروستات، پروب سونوگرافی باید از طریق رکتوم (مقعد) وارد شود تا امواج صوتی بتواند به پروستات برسند و پژواک داشته باشند. مانند سایر روش های سونوگرافی مرسوم، پروب، قبل از قرار داده شدن درون مقعد ابتدا با یک پوشش محافظ پوشانده می شود و با ژل مخصوص سونوگرافی روان می شود. مبدل باید جابجا شود تا بتوان تصاویر را از زوایای مختلف به دست آورد. این معاینات معمولاً با دراز کشیدن بیمار به پهلوی چپ و خم شدن زانوها به سمت قفسه سینه انجام می شود.
در صورت مشاهده ضایعه در طول معاینه، پزشک ممکن است توصیه کند که بیوپسی انجام شود. در بیوپسی، رادیولوژیست از تصاویر اولتراسوند برای هدایت یک سوزن به سمت غده پروستات و استخراج نمونه ای از بافت غیر طبیعی استفاده می کند. بیوپسی های هدایت شده با سونوگرافی کم تهاجمی هستند و فقط به یک برش کوچک نیاز دارند.
سونوگرافی زنان و زایمان
سونوگرافی زنان و زایمان (OB ultrasound) به استفاده تخصصی از سونوگرافی برای تصویرگرفتن و در نتیجه تعیین وضعیت یک زن باردار و جنین او اشاره دارد. سونوگرافی زنان و زایمان باید فقط در صورت نیاز بالینی و تنها با دستور انجام شود. برخی از نشانه ها و علایمی که ممکن است پزشک را مجاب نماید تا سونوگرافی زنان و زایمان را تجویز کند عبارتند از:
- تعیین زنده بودن جنین
- برای تخمین سن بارداری
- برای تشخیص ناهنجاری های مادرزادی
- برای ارزیابی موقعیت جنین
- برای ارزیابی موقعیت جفت
- برای تعیین اینکه آیا حاملگی چند قلو وجود دارد یا خیر
برای انجام این اسکن از مادر خواسته می شود که به پشت یا پهلو دراز بکشید. همچنین از بیمار خواسته می شود که ناحیه زیر شکم خود را در معرض دید قرار دهید. معاینه سونوگرافی زنان و زایمان حدود 30-45 دقیقه طول می کشد.
این اسکن یک روش بدون درد است. ممکن است بصورت خفیف فشاری روی شکم احساس کنید، زیرا پزشک مبدل را روی شکم شما هدایت می کند، به خصوص اگر نیاز به داشتن مثانه پر برای انجام اسکن باشد. در برخی مواقع، سونوگرافیست ممکن است مجبور شود پروب را قدری محکم‌تر فشار دهد تا به جنین نزدیک‌تر شود تا ساختار فیزیکی جنین را بهتر تجسم کند. اما اصلا نگران نباشید چون این درد و ناراحتی موقتی است. همچنین، ممکن است از احساس ژل محلول در آب روی شکم خود خوشتان نیاید. با اسکن ترانس واژینال، ممکن است با حرکت مبدل در واژن، کمترین ناراحتی وجود داشته باشد.
سونوگرافی سیستم شریانی کاروتید و آئورت شکمی
سونوگرافی سیستم شریانی کاروتید وسیله ای سریع و غیرتهاجمی برای شناسایی انسداد جریان خون در شریان های گردن به مغز است که ممکن است منجر به سکته مغزی شود. سونوگرافی آئورت شکمی در درجه اول برای ارزیابی آنوریسم استفاده می شود که بزرگ شدن غیر طبیعی آئورت معمولاً ناشی از بیماری آترواسکلروتیک است.
برای انجام سونوگرافی کاروتید و آئورت شکمی، بیمار ابتدا روی تخت دستگاه سونوگرافی قرار می گیرد. سپس، یک ژل شفاف روی ناحیه ای که مورد بررسی قرار می گیرد اعمال می شود. ژل به مبدل کمک می کند تا تماس ایمن برقرار کند و حفره های هوا بین مبدل و پوست را از بین ببرد، زیرا امواج صوتی نمی توانند به هوا نفوذ کنند. سپس سونوگرافیست یا رادیولوژیست مبدل را محکم روی پوست فشار می دهد و در امتداد ناحیه مورد نظر حرکت می کند، تصاویر روی مانیتور را بررسی می کند و در صورت لزوم “عکس های فوری” می گیرد.
سونوگرافی کبد
سونوگرافی کبد اندازه، شکل و عملکرد کبد را تعیین می کند و می تواند برای تشخیص تومورها استفاده شود.
سونوگرافی کلیه
سونوگرافی کلیه اندازه، شکل و عملکرد کلیه ها را تعیین می کند و می تواند در تشخیص سنگ کلیه، کیست و تومور مفید باشد.
سونوگرافی عروقی
سونوگرافی عروقی برای تجزیه و تحلیل جریان خون از طریق شریان ها و سیاهرگ ها استفاده می شود.
سونوگرافی تیروئید
سونوگرافی تیروئید غدد تیروئید کم کار و بیش فعال، ندول ها و کیست ها را بررسی می کند.
سخن پایانی:
امیدواریم مقاله انواع سونوگرافی از اسکن طب برای شما مفید بوده باشد و انواع مختلف سونوگرافی را که قبلا توضیحاتی در مورد هریک داده بودیم به صورت خلاصه معرفی کرده باشیم. شما جهت انجام سونوگرافی میتوانید نوبت سونوگرافی خود را از طریق پلتفرم اسکن طب و سامانه نوبت دهی آن دریافت کنید تا بهترین مراکز سونوگرافی اطراف خود را از طریق صفحه مراکز تصویربرداری وبسایت اسکن طب شناسایی کرده و نوبت خود را از این مراکز دریافت کنید.