سیالوگرافی که رادیوسیالوگرافی نیز نامیده می شود، یک روش تصویربرداری پزشکی مبتنی بر رادیولوژی اشعه ایکس است که برای بررسی غدد بزاقی استفاده می شود. سیالوگرافی یک اسکن تشخیصی است که از رادیوگرافی برای تشخیص ناهنجاری های غدد بزاقی استفاده می کند.
غدد بزاقی در دو طرف صورت قرار دارند. این غده ها مسئول ترشح بزاق در دهان و مرطوب نگه داشتن اوروفارنکس و مری هستند. آنها همچنین به تجزیه کربوهیدرات ها کمک می کنند. با این کار آنها نقش کلیدی در فرآیند گوارش دارند.
سیالوگرافی در چه مواردی تجویز می شود؟
سیالوگرافی در تشخیص بیماری های موثر بر غدد بزاقی مفید است که شامل موارد زیر است:
غدد پاروتید – این غده ها بزرگترین غدد هستند. آنها درست بالای فک و جلوی گوش قرار دارند.
غدد زیر فکی – این غدد در زیر استخوان فک در دو طرف فک قرار دارند.
غدد زیر زبانی – این غدد در پایین دهان و زیر زبان قرار دارند.
بیشتر مشکلات مربوط به غدد بزاقی و مجاری ناشی از موارد زیر است:
انسداد
تومورهای غدد بزاقی
سنگ مجرای بزاقی
عفونت مجاری بزاقی
سرطان دهان
سارکوئیدوز، وضعیتی که با التهاب قسمت های مختلف بدن مشخص می شود
سندرم شوگرن، یک اختلال خود ایمنی است که با خشکی چشم و خشکی دهان مشخص می شود
این شرایط ممکن است علائمی مانند:
- طعم بد در دهان
- ناتوانی در باز کردن کامل دهان
- درد و ناراحتی هنگام باز کردن دهان
- دهان خشک
- درد صورت
- تورم صورت
- تورم گردن
- تورم روی فک
را بوجود بیاورند.
اسکن سیالوگرافی در تشخیص مشکلات غدد بزاقی و مجاری مهم است، زیرا غدد بزاقی و مجاری نقش مهمی در بدن دارند. با آزاد کردن بزاق، این غدد مطمئن می شوند که دهان، مری و معده به اندازه کافی مرطوب هستند تا غذا را هضم کنند و مواد مغذی را تجزیه کنند. بنابراین، نتایج یک اسکن سیالوگرافی بر روی سیستم گوارش تأثیر می گذارد.
محیط مرطوب در دهان همچنین به شستشوی باکتری ها و ذرات غذا از روی دندان کمک می کند. بنابراین، غدد بزاقی نیز به حفظ سلامت دهان و دندان کمک می کنند.
انجام سیالوگرافی می تواند به پزشکان کمک کند تا مطمئن شوند غدد بزاقی و مجاری بیمار در وضعیت خوبی هستند. انجام این کار می تواند به پیشگیری از مشکلات احتمالی که ممکن است بر هضم غذا تأثیر بگذارد، مانند سوء هاضمه و سوء تغذیه، کمک کند.
نتایج یک اسکن سیالوگرافی توسط رادیولوژیست تفسیر می شود که این نتایج را در گزارشی قبل از ارسال به پزشک معالج بیمار خلاصه می کند.
نتایج طبیعی اسکن سیالوگرافی نشان می دهد که هیچ انسداد یا تومور در امتداد مجاری و در غده وجود ندارد. از سوی دیگر، نتایج غیرطبیعی اسکن سیالوگرافی ممکن است سنگ، مجاری باریک، غده ملتهب یا تومور را نشان دهد. اگر نتایج غیرطبیعی باشد، ممکن است آزمایش‌های دیگری انجام شود. این آزمایشات و عکسبرداری های تکمیلی شامل:
- اسکن سونوگرافی سیالوگرافی
- اسکن ام ار ای سیالوگرافی
- سی تی اسکن سیالوگرافی
- بیوپسی سیالوگرافی
- سیالوندوسکوپی
اسکن سیالوگرافی چگونه انجام می شود؟
اسکن سیالوگرافی یک عکسبرداری روش اشعه ایکس است. اسکن سیالوگرافی ساده است و معمولاً کمتر از 30 دقیقه به صورت سرپایی انجام می شود. این عکسبرداری معمولاً در بخش رادیولوژی یا اتاق اشعه ایکس یک بیمارستان یا کلینیک انجام می شود.
اسکن سیالوگرافی طی مراحل زیر انجام می شود:
قبل از اسکن، ابتدا دهانشویه آنتی باکتریال به بیمار داده می شود و سپس یک آرامبخش تجویز می شود. آرام بخش کمک می کند تا بیمار در تمام طول اسکن آرام بماند. اگر بیمار در ثابت ماندن مشکل دارد، پزشک ممکن است آرامبخش قوی تری تجویز کند.
در طول اسکن اصلی، از بیمار خواسته می شود که روی تخت دستگاه رادیولوژی دراز بکشد و دهان خود را کاملا باز کند. این روش ممکن است کمترین ناراحتی را ایجاد کند، اما بیهوشی معمولاً ضروری نیست.
پزشک یک کاتتر یا یک لوله انعطاف پذیر کوچک را در دهانه مجرای بزاقی قرار می دهد.
پزشک ماده رنگ کنتراست را به کاتتر تزریق می کند.
سپس پزشک از دهان بیمار اسکن اشعه ایکس می گیرد. اسکن را می توان از زوایای مختلف انجام داد.
ماده رنگ کنتراست به وضوح در نتایج اسکن نشان داده می شود و به پزشکان این امکان را می دهد تا به راحتی تشخیص دهند که آیا ناهنجاری ها یا انسدادها در طول مجاری تا غده وجود دارد یا خیر.
در صورت لزوم، پزشک از بیمار می خواهد که آب لیمو بنوشد تا حجم بزاق در دهان افزایش یابد. انجام این کار به پزشک اجازه می دهد تا نحوه تخلیه بزاق به دهان بیمار را مشاهده کند.
پس از اسکن، رنگ کنتراست به داخل دهان تخلیه می شود. پزشک یا بیمار غدد را ماساژ می دهند تا مطمئن شوند که تمام رنگ خارج می شود. ماده رنگ ممکن است طعم تلخی داشته باشد، اما بلعیدن آن بی خطر است. پس از انجام اسکن سیالوگرافی نیازی به ریکاوری پس از عمل نیست. بیماران می توانند رژیم غذایی و فعالیت های عادی خود را بلافاصله پس از اسکن از سر بگیرند.
خطرات و عوارض احتمالی اسکن سیالوگرافی چیست؟
خطرات اسکن سیالوگرافی بسیار کم است. مانند سایر اسکن های اشعه ایکس، این آزمایش بیماران را در معرض اشعه قرار می دهد. اما این مقدار اشعه بسیار کم است و در سطوح ایمن قرار دارد. با این حال، ممکن است محدودیت‌هایی برای استفاده از اسکن سیالوگرافی وجود داشته باشد اگر در گروه های زیر باشد:
- کودک
- زن باردار
- دوران شیردهی
سایر خطرات احتمالی عبارتند از:
واکنش آلرژیک به ماده رنگ کنتراست – برخی از بیماران ممکن است به رنگ کنتراست یا ید حساسیت داشته باشند. اگر انجام آزمایش واقعاً ضروری باشد، به این بیماران داروی ضد آلرژی یا در حین یا بعد از آزمایش داده می شود.
• سوراخ شدن مجرای بزاقی
• عفونت
بیماران باید مراقب علائمی مانند:
• تورم
• درد یا درد طولانی مدت
• تب
• لرز
• خون ریزی
باشند. علاوه بر این، در برخی موارد، محل باز شدن مجرای بزاقی بیمار ممکن است سخت باشد. اگر اینطور باشد، آزمایش بیشتر از حد معمول طول می کشد.
نمونه تصاویر اسکن سیالوگرافی :
سخن پایانی در مورد اسکن سیالوگرافی و نوبت اسکن سیالوگرافی
اسکن سیالوگرافی یکی از بهترین روش های تصویربرداری تشخیصی در زمینه بررسی غدد بزاقی و توده های سرطان دهان است. این اسکن یک روش با و بدون تزریق است. بخاطر داشته باشید که اگر می خواهید برای انجام اسکن سیالوگرافی، به مرکز رادیولوژی بروید حتما یک همراه با خود داشته باشید. سعی کنید از نزدیک ترین مرکزرادیولوژی به خود نوبت اسکن سیالوگرافی بگیرید.
برای این کار می توانید از طریق اسکن طب به راحتی از نزدیک ترین مرکز رادیولوژی به خود نوبت رزرو کنید. در اسکن طب می توانید به طور دقیق از نحوه انجام اسکن سیالوگرافی اطلاع پیدا کنید، نوبت اسکن سیالوگرافی بگیرید و جواب اسکن سیالوگرافی خود را مشاهده کنید.